Pomega ‘Lityum İyon Pil Hücresi’ Giga Fabrikasını devreye aldı
Fabrika şirketin batarya ekosistemi kurma hedefinin ilk aşamasını oluşturuyor
Kontrolmatik’in %100 iştiraki olan Pomega Enerji Depolama Teknolojileri’nin Ankara Polatlı Organize Sanayi Bölgesi’nde inşa ettiği Lityum İyon Pil Hücresi Fabrikası 29 Ağustos 2023 Salı günü yapılan törenle resmi olarak devreye girdi.
Türkiye’nin enerji depolama alanında özel sektör girişimi ile devreye giren ilk yatırım olma ünvanına sahip fabrikada Lityum-Demir Fosfat (LiFePO4) bazlı prizmatik pil hücresi ile batarya tipi enerji depolama ürün ve sistemleri üretilecek.
Fabrika aynı zamanda yıllık 1 GW’ın üzerindeki üretim kapasitesi ile “Giga Fabrika” ünvanına da sahip olacak ve bu alanda küresel ölçekteki sayılı üretim tesisleri arasında yer alacak.
“Yatırım yedi yıl önce alınan kararın sonucu”
Fabrikanın açılışında konuşan Kontrolmatik Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Sami Aslanhan, devreye alınan yatırımın, yedi yıl önce enerji depolama alanının henüz emekleme aşamasında olduğu bir dönemde aldıkları kararın sonucu olduğuna vurgu yaptı.
Aslanhan konuşmasında “Teknoloji Sanayiciliği” olarak tanımladığı yeni bir döneme girildiğini ve bu yeni dönemde enerji depolama gibi teknolojilerin öne çıkacağının, bu alandaki gelişimin de rüzgâr ve güneş enerjisinin şebekedeki payının artmasını sağlayacağını söyledi.
Yeni ürünler üreten, global bir oyuncu olma hedefi belirledikleri bu dönemde dünya ülkelerinin önünde enerjide dışa bağımlılığı azaltarak, enerji güvenliğini sağlayacak, temiz ve ucuz enerjiye ulaşım ile iklim değişikliği ile mücadele gibi iki temel problem olduğunu dile getiren Sami Aslanhan, bu iki sorunun göbeğinde de rüzgar ve güneş enerjisinin olduğunun altını çizdi.
Sözlerinin devamında bu enerji kaynaklarının önünde şebeke bağlantısının çok kolay olmaması ile şebekenin belli kriterleri olması gibi belirli kısıtlar olduğunu söyleyen Aslanhan, bu nedenle enerji depolamayı kendilerine çalışma alanı olarak belirlediklerini, 2022’ye kadar olan dönemde de gerek Ar-Ge çalışmaları, gerek kazandıkları bilgi birikimi gerekse de finansal yapı oluşturarak 2022 yılı başında Pomega fabrikasının temel atma töreni yaptıklarını ve fabrika yatırımlarını 1,5 yılda tamamladıklarını ifade etti.
Tesisin ilk fazında 2 milyon adet pil hücresi üretileceğini de söyleyen Aslanhan, gelecek yıl sonunda yatırımın tüm fazlarının 272 milyon ABD Doları yatırım ile tamamlanacağını ayrıca Pomega’nın Avrupa’dan Çin’e kadar kendi alanındaki tek fabrika olarak Türkiye ile birlikte Avrupa, Afrika ve Orta Doğu ülkelerinin ihtiyaç duyduğu güvenilir bir tedarikçi olacağını da sözlerine ekledi.
“Pomega’nın temeli 2016’da atıldı”
Bununla birlikte Sami Aslanhan fabrika açılışından üç gün önce düzenlenen basın toplantısında Kontrolmatik’in enerji depolama alanındaki vizyonu ve Pomega’nın yatırım hedefleri hakkında kapsamlı bir sunum yaptı.
Sami Aslanhan’ın verdiği bilgilere göre 2008 yılında kurulan Kontrolmatik, 2016’ya kadar olan dönemde Afrika, Orta Doğu, Balkanlar ve Orta Asya’nın birçok ülkesinde ağırlıklı olarak endüstri, üst ve alt yapı ile madencilik projelerine ağırlıklı olarak otomasyon ve enstrümantasyon gibi alanlarda mühendislik hizmetleri sağladı.
Aslanhan Kontrolmatik yönetimi olarak 2015 yılı sonunda dünyada batarya, pil, robot uydu, IoT ile yüksek teknoloji gerektiren malzeme biliminin içinde olduğu alanları kapsayan teknoloji sanayiciliğinin, ağır sanayiciliği geçeceği öngörüsü ile bir karar alarak enerji depolama üzerinde araştırma sürecini başlattıklarını ve 2016 yılında Pomega’nın temellerini attıklarını söyledi.
Konuşmasında 2016-2018 döneminde bazı kimyasal temelli pil teknolojilerinin patentlerinin serbest kalmasının, enerji depolama yatırımlarının yaygınlaşmasını sağladığını kaydeden Aslanhan, bu sayede gerek teknolojideki ilerlemenin hız kazandığını gerekse de maliyetlerin hızla gerilediğini ifade ederken bu gelişmenin de 20 yıl önce yapılamayan, 10 yıl önce ise çok pahalı olan depolama yatırımlarını mümkün hale getirdiğini söyledi.
Pomega kendi ekosistemini kuracak
Aslanhan konuşmasında Pomega’nın vizyonun sadece batarya üretimi ile sınırlı olmayacağını, üç aşamalı bir yatırım süreci ile kendi döngüsel ekosistemini kuracağı bilgisini de verdi.
Aslanhan’ın verdiği bilgilere göre 2021-2025 yıllarını kapsayan bu süreçte ilk olarak batarya üretim fabrikası tamamlanacak.
Toplamda 272 milyon ABD doları tutarına mal olacak yatırım ile üretime 0,5 Gigavat-saat (GWh) başlayan fabrika 2023’ün son çeyreğinde yıllık 3 GWh kapasiteye ulaşacak.
Pomega batarya ekosisteminin ikinci aşaması olarak da bir kimyasal işleme tesisi kurulacak.
Konuşmasında batarya üretiminde 40’ın üstünde kimyasal madde kullanıldığı bilgisini veren Aslanhan, halihazırda bunların tamamının Türkiye’den tedarik edilemediğini yapacakları yatırımın ise bunu mümkün hale getireceğini kaydetti.
Yatırımın üçüncü fazı ise geri dönüşüm alanında olacak ve Pomega ömrünü tamamlamış olan bataryaların tekrardan değerlendirileceği bir tesis kuracak.
Sami Aslanhan 2025 yılında tüm fazları tamamlanacak bu yatırım ile enerji depolama alanında madeni Türkiye’de üretilmiş, bitmiş ürününün geri dönüşümünün de Türkiye’de yapılabileceği kendi kendine yeten bir ekosistem oluşmuş olacağını söylerken, bu sayede Türkiye’nin dışa bağımlılığını önemli oranda azalacağını, gelecekteki olası bir uzlaşmazlık veya gümrük problemi durumunda sorun oluşma riskinin ortadan kalkacağının da altını çizdi.
“Yıl sonuna kadar dört vardiyaya çıkılacak”
Maliyetleri aşağı çekmek için 3 vardiya halinde üretime başlanmış olan fabrikada, yıl sonuna kadar pazar günü mesaisinin de eklenmesi ile birlikte dört vardiyaya geçilecek.
Kontrolmatik’in Pomega fabrika yatırımı için Polatlı’yı seçmesinde ise Ankara ve İstanbul’a yakın olan coğrafi konumu, demiryoluna yakın olması ve batarya üretiminde çok önemli bir faktör olan havasının düşük nem oranına sahip olması faktörleri göz önüne alınmış.
Bununla birlikte Sami Aslanhan kapasite artışı konusunda bir soru üzerine öncelikle mevcut kapasiteyi devreye almaya odaklandıkları ve böyle bir yatırımının şu an gündemlerinde olmadığını, bununla birlikte gerek batarya pazarının çok büyük olması gerekse de Türkiye’nin bulunduğu coğrafyada başka fabrika olması nedeni ile ileriki dönemde bu konunun gündemlerine girebileceğini söyledi.
Proje bazlı teşvik başvuru sürecinde
Sami Aslanhan fabrika için beşinci bölge teşviklerinden yararlandıklarını, ayrıca proje bazlı teşvik başvurusunda bulunduklarını ve sürecin olumlu ilerlediği bilgisini de verdi.
Aslanhan yatırımlarının proje bazlı teşvik için gerekli olan ithal ikamesi sağlama, Türkiye’de olmayan teknolojik ekipman üretimi gerçekleştirme, 500 milyon TL üzeri yatırım tutarı ve ihracat potansiyeli olan temiz ve çevreci ürün üretimi gibi tüm kriterleri taşıdığını da sözlerine ekledi.
Hedef pazar depolamalı santraller ve endüstriyel ihtiyaçlar
Aslanhan Pomega’nın müşterilerinin enerji şirketleri, fabrikalar, şebeke yatırımcıları, yüksek güçlü elektrikli araç üreten firmalar ile birlikte evsel uygulamalar olacağını, ürünlerinin ise depolamalı rüzgâr ve güneş enerjisi santralleri, endüstriyel makineler, veri merkezleri ile birlikte otobüs, kamyon, tren, tramvay, iş makineleri gibi gibi yüksek güç gerektiren elektrikli araçlarda kullanılacağını, fabrikalarının bu tür ürün üretimi özelliği ile Türkiye’de kendi alanında tek yatırım olacağının da altını çizdi.
“İşin zor kısmı geride kaldı”
Konuşmasında Pomega’nın fabrikasının devreye girmesine kadar olan yatırım sürecinin en zor kısmının Ar-Ge olduğunu ve bunu geride bıraktıklarını ifade eden Aslanhan, geliştirdikleri ürünün içinde Kontrolmatik laboratuarlarında şirketin kendi çalışanları tarafından geliştirilen kimyanın olduğunun altını çizdi.
Pomega’nın nitelikli insan gücü bakımından da çok iyi bir noktada olduğunu savunan Aslanhan, sektördeki kendi alanlarındaki en iyi olan, genç ve yetenekli profesyonelleri bünyelerine kattıklarını, çalışan yaş ortalamasının 35’in altında olduğunu da vurguladı.
Aslanhan’ın verdiği bilgilere göre Kontrolmatik’in şu an 1.300’ün üzerinde çalışanı var. Bu çalışanların 200’ü doğrudan Ar-Ge çalışmaları yürütüyor ve 800’e yakını mühendislerden oluşuyor. Bununla birlikte Pomega’nın devreye girmesi ile bu rakam daha da artacak ve 600 kişilik yeni istihdam eklenecek.
“Depolamada yarış yeni başlıyor”
Konuşmasında enerji depolama sektörünün küresel görünümüne dair gözlemini ve Türkiye’nin bu dönemde kazanabileceği önem ile birlikte Kontrolmatik’in hedeflerine dair açıklamalarda da bulunan Aslanhan, dünyadaki en büyük 10 batarya üreticinin altısının Çin’de, üçünün Güney Kore’de, birinin de Japonya’da olduğunu söylerken, ilk 10’da başka herhangi bir ülkeden üretici olmadığına dikkat çekti.
Aslanhan Norveç ve Almanya’da halihazırda inşası devam eden fabrikalar olmak ile birlikte Avrupa’nın bu alanda geride kaldığını ifade ederken, buna pazarın gelişmeye başladığı 2018 döneminde Avrupa ülkelerinin farklı alanlara odaklanmış olmaları ile 2020’de başlayan Kovid’in etkilerinin yeni atlatılmasının neden olduğunu söyledi.
Bu mevcut küresel durumun Türkiye için önemli fırsat ortaya çıkardığını da savunan Aslanhan, batının uzak doğuya karşı bir rekabetinin söz konusu olduğunu ve batının doğuya geçmişte verdiği imkanları geri almak istediğini, Türkiye’nin de Avrupa’nın tam dibinde yer alan, yetenekli ve eğitilebilecek genç nüfusa sahip bir ülke olarak teknoloji sanayiciliği için çok iyi bir konumda olduğunu ifade ederken, bunun için ciddi hedefler koyulması gerektiğine vurgu yaptı.
“Uzak doğunun yazdığı hikayeyi Türkiye’de yazmak istiyoruz”
Aslanhan konuşmasında Kontrolmatik’in bugüne kadar zorlu coğrafyalar dahil 35’ten fazla ülkede irili ufaklı projeler tamamlamış olmanın getirdiği proje yönetimi tecrübesi ve kültürel bağ oluşturabilme gibi güçlü tarafları olduğuna da vurgu yaparken, bu güç sayesinde herkesin yarışa yeni başladığı alanlara sıfırdan girip aradaki mesafeyi açmak istediklerini dile getirdi.
Aslanhan bunu da Türkiye’yi temel ülke olarak belirleyip, Türkiye’deki insan kaynağını ve yönetim kabiliyetlerini kullanıp bunları yurtdışına götürerek, özellikle Türkiye’nin kendi coğrafyasında ve Avrupa’da önemli bir oyuncu olmayı başararak uzak doğunun yazdığı hikayeyi Türkiye’de yazmak istediklerini sözlerine ekledi.
Aslanhan Avrupa ülkelerinde kurulacak fabrikalara karşı fiyat avantajlarının olacağını da ifade ederken, Çin yönetiminin ihracatçı firmalara verdiği teşviklerin bu firmaların fiyatlarını önemli oranda etkilediğinin de altını çizerken, kendilerinin Çinle rekabet etmek için yola çıkmadıklarına da vurgu yaptı.
“Türkiye ABD’nin 1-0 önünde”
Pomega’nın halihazırda ABD’nin Güney Carolina eyaletinde de batarya üretim fabrikası kurmak üzere çalışmalarını sürdürdüğünü hatırlatan Aslanhan, bu fabrikanın maliyetinin bina yatırımı hariç olmak üzere 172 milyon ABD Doları olacağını, bina yatırımı ile birlikte ise toplam yatırım maliyetinin Türkiye’deki fabrikanın maliyetinin de üstüne çıkacağını söyledi.
Aslanhan ABD’de halihazırda batarya üretim tesisi olmadığına da dikkat çekerken, Polatlı’da hayata geçen yatırım sayesinde Türkiye’nin ABD’nin bir sıfır önüne geçtiğini söyledi.
Kontrolmatik ABD’de Pomega Energy Storage Technologies Inc. ünvanlı şirket üzerinde yapacağı, Polatlı fabrikası ile benzer şekilde 3 GWh yıllık üretim kapasitesine sahip olacak fabrika yatırımını 2024’ün ikinci yarısında devreye almayı hedefliyor. Şirket bu yatırımı için toplamda 1 milyar ABD Doları düzeyinde teşvik sağlayacak.
ABD Başkanı Joe Biden 6 Temmuz 2023 tarihinde Güney Carolina eyaletinde yaptığı konuşmada, eyalette planlanan istihdam yaratıcı enerji depolama gibi iklim dostu yatırımlar arasında Pomega’nın kuracağı fabrikadan da bahsetmişti.
“İlk fatura kesildi”
Aslanhan fabrikalarında ilk faturayı kestiklerini, yurt dışı yatırımcılarından önemli ilgi gördüklerini, ayrıca Eylül ayında da yurtdışından bazı müşterilerinin tesisi gezmeye gelecekleri bilgisini verirken, fabrikanın üretiminin %80’ini ihraç edeceği öngörüsünü de paylaştı.
2024’te Ar-Ge hız kazanacak
Konuşmasında Kontrolmatik’in Ar-Ge çalışmalarına verdiği öneme de vurgu yapan Sami Aslanhan, 2024 yılında Ar-Ge çalışmalarına ağırlık vereceklerini ve havacılık alanına yönelik de materyal geliştirme hedefi belirlediklerini söyledi.
Ürettikleri mevcut bataryaların bu alana hitap etmediklerini ve bu bataryaların ağırlığın önemli olmadığı yerlerde kullanıldığı, ağırlığın önemli olduğu uçan elektrikli araçlarda, uçaklarda, helikopterlerde, dronlarda kullanılabilecek yeni nesil bataryalara ihtiyaç duyulacağını, bu bataryaların geliştirilmesi için gerekli olan ilave laboratuvar ekipmanların siparişlerini verdiklerini ve Ar-Ge personel sayılarını da artırmakta olduklarını sözlerine ekledi.
Bununla birlikte Pomega yakın zamanda, halihazırda Ar-Ge çalışmalarında yakın çalıştığı İstanbul Teknik Üniversitesi’nde protokol imzalayarak, İTÜ kampüsü içinde ortak bir laboratuvar kurmayı planlıyor.
Şirket aynı zamanda enerji depolama teknolojilerinde dünyada ilk onda olan Güney Carolina Üniversitesi içinde de benzer şekilde bir laboratuvar kurmak üzere yakın zamanda bir anlaşma imzalayacak.
Fabrika yeşil bina özelliğinde olacak
Sami Aslanhan aynı zamanda LEED sertifikası almayı hedefledikleri Pomega’nın Ankara’nın Polatlı’da yer alan fabrikasının gerek enerji üretimi ve tüketimi gerekse de atık ve su kullanımı gibi alanlarda çevreye olan etkisini asgariye indirecek şekilde tasarlandı.
Tamamen enerji verimliliği ilkelerine göre inşa edilecek, akıllı binanın çatısında 4,8 MW gücünde güneş enerjisi kurulumu yapılacak. Bu sayede fabrika güneşten ürettiği elektriği, kendi ürettiği bataryalarda depolayarak gün boyunca kullanma imkanı bulacak.
Aynı zamanda fabrikanın su tüketimi asgari seviyede tutulacak hatta yağmur suyu depolanarak belirli alanlarda kullanılması ile su tüketimi daha da düşürülmüş olacak.
Fabrikada atık ısıdan elektrik üretiminin sağlanacak, ayrıca Sıfır Atık prensiplerini temel alan atık yönetimi gerçekleştirilecek.
[1]
