YEKDEM’den çıkan jeotermal santralleri zararına üretim yapıyorlar
JED Başkanı Ali Kındap asgari 8 Dolar-sent/kWh’lik destek fiyatı önerdi
Jeotermal Enerji Derneği (JED) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamındaki 10 yıllık destek süresi sona eren jeotermal enerji santrallerinin mevcut piyasa koşullarında zarar ederek üretimlerini sürdürme zorunda kaldığını söyledi.
Kındap yazılı açıklamasında mevcut Piyasa Takas Fiyatı (PTF) sistemi ve tavan fiyat uygulaması nedeni ile oluşan zararın bu santraller için kilovat-saat başına asgari 8 ABD Doları-sentlik bir taban fiyat belirlenmesi ile aşılabileceğini söyledi.
Bu destek sayesinde yatırımcıların santrallerinin en yaşamsal unsuru olan “jeotermal kaynağın korunması” yatırımlarına da kaynak aktarabilmesinin yolunun açılacağını kaydeden Ali Kındap, şu değerlendirmeyi paylaştı;
On yıllık YEKDEM süresini tamamlayarak teşvik sistemi dışına çıkan jeotermal santrallerimiz de baz yük olarak 7 gün 24 saat emre amade enerji üretiyor, ancak bu enerjinin kilovatsaatini brüt olarak 6,5-7 cent aralığında satabiliyor. Sistem kullanım bedeli ve dengeleme gibi maliyetlerle bu rakam 6 cent seviyesine düşüyor. Bu durumda adeta okyanusta tek başlarına yüzmeye mahkum edilen ve birer milli servet olan santrallerimizin varlıklarını sürdürmeleri giderek imkânsız hâle geliyor.
Sektör olarak önerimiz, YEKDEM dışına çıkmalarına rağmen baz yük olarak görev yapmaya devam eden jeotermal santrallere enerjide tavan fiyat değil taban fiyat belirlenmesi ve bu sınırın 8 cent’ten az olmamasıdır. Böylelikle yatırımcılar, teşvik sistemi dışına çıktıklarında maliyet muhasebelerini yaparak yenileme ve kapasite maksimizasyonu yatırımlarına kaynak yaratabilir. Bugünkü baskılanmış fiyatlar ve resmi enflasyonun çok üzerinde artan girdi maliyetleri dikkate alındığında, yatırımlara kaynak yaratabilmek imkansız görünüyor.
Türkiye’nin 120 bin Megavat (MW) sınırını aşan elektrik enerjisi kurulu gücü içerisinde 1.735 MW paya sahip jeotermal enerji santrallerimiz; yüzde 80’in üzerinde kapasite faktörü, iklim koşullarından bağımsız 7 gün 24 saat enerji üretme özellikleri ile baz yük olma işlev görüyorlar. Sürdürülebilir, temiz, yüzde yüz yerli ve yenilenebilir bir kaynak olan jeotermal enerjide, elektrik üretimi boyutu ile kurulu gücümüzü birkaç sene içerisinde 5 bin MW ve üzerine taşıma imkanımız var. Başta AB olmak üzere gelişmiş ülkeler jeotermalin tüm kullanım alanlarını destekliyor ve yatırımları teşvik ediyorlar. Ülkemizde ise son dört yıllık PTF seyrine dolar bazında baktığımızda, fiyatların artmak bir yana düştüğünü görmekteyiz. 2022 yılında 189 dolar olan bir MW elektriğin fiyatı 2023, 2024 ve 2025 yıllarında sırasıyla 93, 77 ve 66 dolar seviyesine geriledi. Bu ağır kayıplara Türk Lirası’nda yaşanan değer kaybını da eklediğimizde, YEKDEM kapsamından çıkan santrallerimizin yatırımcı şirketlere yüksek seviyede zarar ettirdiğini görüyoruz. Yerli ve yabancı sermayeli yatırımcılar sektöre adım atmaya hazır. Ancak mevcut fiyatlama mekanizması yatırım iklimini teşvik eder nitelikte değil.
66 santralin 15’inin YEKDEM desteğinin süresi doldu
Bu santrallerden, toplam kurulu güçleri 1.368,2 MW olan 51’i de halihazırda YEKDEM kapsamında yer alıyor.
