“YEKA şartnameleri için sektör değerlendirmesi alınacak”

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Dr. Zafer Demircan, TÜREK 2024 açılışında yaptığı konuşmada YEKA yarışmaları için devam eden süreçleri ve yürütülecek altyapı çalışmalarına yönelik bilgiler verdi.

Zafer Demircan konuşmasının YEKA yarışmalarına ayırdığı bölümde YEKA modelini geliştirme sürecinde yüzlerce değişik tesis için simülasyon çalışmaları yapıldığını söylerken, bununla birlikte bu modelin sektör tarafından sağlanacak katkılarla iyileştirilmesine açık olduklarını da dile getirdi.

Demircan açıklanan şartnamelerde önceki YEKA yarışmalarının şartnamelerine göre yerlilik oranları, süreler gibi alanlarda çok önemli değişiklikler olmadığını bununla birlikte alım garantilerinin döviz bazlı olmasına yönelik yapılan yeniliğin ise finansmanla alakalı risk ve belirsizliklerinin giderilmesine katkı sağlayacağını düşündüklerini söyledi.

Zafer Demircan hazırlık sürecinde sektörden aldıkları geri bildirimlerde, iletim bedelinin zaman içerisindeki değişiminin tahmin edilememesinin projeler için belirsizlik yarattığına gördükleri için şartnamede kazanan projelerden 20 yıllık alım garantili dönemlerinde iletim bedelinin alınmayacağı maddesinin koyulduğunu da ifade etti.

Demircan bununla birlikte yeni şartname ile getirilen önemli bir değişikliğin de özellikle yabancı yatırımcıların ilgisini artırmak için uluslararası tahkimin önünün açılması olduğunun da altını çizdi.

Konuşmasının devamında gerek rüzgâr gerekse de güneş enerjisi alanında yeni YEKA yarışmalarının başvuru ilanlarının ve şartnamelerinin yakın zaman önce yayımlandığını hatırlatan Zafer Demircan, yayımlanan bu şartnameler için de sektör değerlendirmelerine açık olduklarını şu sözlerle ifade etti;

Biz şartnamelerimizi yayınladık. Geçtiğimiz pazartesi günü de güneş şartnamemizi yayınladık. O da değişik kapasitelerde 800 Megavatlık 6 tane tesisi içeriyor. Bu şartnameler kapsamında yeni bir ihale modelimiz var. Yine bu ihale modelini sektörle de paylaştık. Tabii ki bu sürecin olgunlaştırılması gereken noktaları olabilir. Şartnamelerimizle ilgili sektör açısından kolaylaştırıcı ya da olgunlaştırma anlamında, katkı sağlama anlamında bir süreç çalıştıracağız. Bu süreç içerisinde istişarelerimizi sektörle yapacağız ve bu şartnamelerimizde iyileştirilmesinin rekabetçi anlamda sürece katkı sağlayacağı noktalarda sektörün tüm önerilerini açığız.

“Deniz üstünde yatırımcıların finansman ile gelmesini istiyoruz”

Enerji Bakanlığı’nın deniz üstü alanda 5.000 MW’lık bir YEKA projesi geliştirme hedefi olduğunu da hatırlatan Zafer Demircan, Türkiye’nin elektrik üretim portföyüne deniz üstü rüzgâr enerjisi alanıdaki potansiyelini de bir an önce katmayı istediklerini ve bunun için yatırım öncesi çalışmaları tamamlamak istediklerini söyledi.

Şu anda Marmara Denizi’nin Balıkesir kıyılarında ölçüm ve analiz çalışmalarının başladığı bilgisini veren Demircan, yakın zamanda bu potansiyele sahip diğer bölgelerde de ölçüm işlemine başlayarak portföy oluşturmayı hedeflediklerini kaydetti.

Bu alanda uluslararası proje çalışmalarının da olduğu bilgisini veren Demircan, değişik ülkelerin yatırımcıları ile görüşme halinde olduklarını ve buradaki temel amaçlarının Türkiye’ye doğrudan yabancı yatırımın kendi finansmanı ile birlikte gelmesi olduğunu dile getirdi.

Bakan Yardımcısı Demircan 7 Kasım 2024 Perşembe günü de but alanda Dünya Bankası ile yürütülecek ortak bir çalışmanın lansmanının da yapılacağı bilgisini verdi.

“Kapasitelerin hiçbiri sisteme bağlanma sorunu yaşamayacak”

Konuşmasında yenilenebilir enerji projelerinin yaşadığı bağlantı sorunlarına da değinen Demircan, enerji dönüşümü ile birlikte iletim şebekesi desteklerinin sağlanması sorununun ortaya çıktığına dikkat çekerken, bunun için kapsamlı ve uzun çalışmalar yapıldığını söyledi.

Her 1 MW kapasite için dahi olsa, bu kapasitenin iletim şebekesine olan etkisinin değerlendirilmesi için yüzlerce saat süren analiz çalışmalarının yapıldığını söyleyen Demircan, TÜBİTAK’tan aldıkları destekle de iletim şebekesinin hangi noktasını ne tür bir iyileştirmeye ihtiyacı olduğunu belirleyerek, şebekeyi yatırımcılar için hazırlamaya çalıştıklarını söyledi;

Bakan Yardımcısı Zafer Demircan bu konudaki sözlerini şu şekilde sürdürdü;

Çok açık seçik söylüyoruz. Biz sistem operatörü olarak size bir söz verdiysek siz tesisi hazır haline getirdiğinizde biz onu sisteme bağlayacağız. Bu konuda hiçbir çekinceniz olmasın. Fakat bizim sizden beklentimiz daha önce de söyledim, tesisi hazır hale en ivedi, en kısa sürede getirmeniz.

Bu kapsamda yine yeni bir dönüşüm yaşayacağız iletim şebekesinde. Sayın Bakanımızın da duyurmuş olduğu HVDC hatlara ilk kez Türkiye Cumhuriyeti tarihinde şebekenin anonurgasını oluşturmaya başladık. Yaklaşık 40 GW’a yakın bir kapasite öngörüyoruz. 14 bin kilometre uzunluğunda 40 adet HVDC konvertör merkezinin oluşturacağı kapsamlı bir çalışma yapıyoruz.

Bunu size hazır edeceğiz 2035 yılına kadar. Bize getireceğiniz kapasitelerin hiçbiri sisteme bağlanma sorunu yaşamayacak. Ama tabii ki bunu beraber yapmamız lazım. Birlikte, sistem operatörüyle birlikte yapmamız lazım. Yaklaşık bu 28 milyar dolarlık bir yatırım öngörüyoruz iletim şebekesine. Hem AC hem de HVDC hatların toplamda 2035 yılına kadar yapılacak yatırım tutarı olarak.