Türkiye enerji verimliliğinde lider ve belirleyici ülke olmalı

Koç üniversitesi, Tüpraş Enerji Merkezi (KÜTEM) bünyesinde ”Türkiye’nin Enerji Verimliliği Haritası ve Hedefler” başlıklı bir rapor yayınlandı.

Raporda Türkiye’nin ekonomik ve politik gücünün gün geçtikçe arttığı, bununla beraber Türkiye’nin en önemli sorunlarından olan enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasının şart olduğu ifade ediliyor. Çalışmada ayrıca enerji verimliliği konusunun bir yandan arz güvenliği, ekonomik gelişme ve rekabetçilik, diğer yandan ise çevre ve sürdürülebilirlik arasındaki kritik dengenin korunmasında ve tüm bu alanlarda önemli kazançlar elde edilmesinde kilit konuma sahip olduğuna da vurgu yapılıyor.

Koç üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Metin Türkay ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Doç. Dr. Şuhnaz Yılmaz Özbağcı ile Yrd. Doç. Dr Belgin Şan Akça tarafından hazırlanan raporda akılcı politikalar ve teknolojik yeniliklerin değerlendirilmesi ile 2013-2023 döneminde enerji verimliliğinde en az yüzde 20’lik artışın mümkün olduğu iddia ediliyor.

Çalışmanın özet bölümünde ise şu ifadelere yer veriliyor;

”Enerji verimliliği konusunda, orta ve uzun vadede artık Türkiye‘nin gelişmeleri sadece ”takip eden” ülke konumundan çıkıp, özellikle gelişmekte olan büyük ekonomiler içinde ”lider” ve ”belirleyici” ülke konumuna gelmesi gerekmektedir. Bu hedefe ulaşılması da, ancak gelecek odaklı, bütünsel, gerçekçi hedef ve ölçüm mekanizmaları olan, uygulanabilir, yerel kaynak, insan gücü, bilimsel araştırma ve teknolojilerin geliştirilmesine yönelik, küresel fırsat ve işbirliklerine açık, kamu liderliğinde ancak tüm paydaşların aktif katımıyla şekillenen, tutarlı ve kararlılıkla uygulanan bir Ulusal Enerji Stratejisi oluşturulması ile sağlanabilecektir. Ayrıca, bu stratejiyi belirleyip yönlendirecek, her geçen gün büyük bir hızla gelişmekte olan enerji teknolojileri ve artan toplumsal (sanayi, konut,ulaşım, üretim ve dağıtım sistemlerini de içeren) ihtiyaçları da göz önüne alan dinamik bir karar analiz sisteminin kurulması çok önemlidir.

Bu çalışmanın amacı da, böyle bir Ulusal Enerji Stratejisi‘nin şekillendirilmesine ve Enerji Verimliliği Strateji Belgesi‘yle bu yönde atılmakta olan olumlu adımların ve hedeflerin daha da geliştirilip ileriye taşınması yönünde gerekli olan bilimsel altyapıya katkı sağlamak ve bu konuya yönelik öncelikli alanlarda önerilerde bulunmaktır. çalışmanın en önemli katkılarından birisi, enerji verimliliği konusunu disiplinler arası bir yaklaşım ve yöntem ile derinlemesine incelemesidir. Hem sosyal bilimler, özellikle siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler ve politik ekonomi dallarından, hem de endüstri mühendisliği alanından önemli öneri ve katkıları içermektedir.

Raporda küresel enerji senaryoları, Türkiye‘nin bölgesel enerji politikalarındaki yeri ve enerji güvenliği-enerji verimliliği ilişkisi değerlendirilmektedir. çalışmada daha sonra sanayi, konutlar, ulaşım, üretim ve dağıtım sistemleri olmak üzere dört ana başlık altında Türkiye‘deki enerji verimliliği politikası ve faaliyetleri detaylı olarak incelenmektedir. Konuyla ilgili enerji verimliliğini arttıran uygulamalar, performans kriterleri ve fayda maliyet değerlendirmeleri sunulmuştur. Tüketim değerlendirmesinde coğrafi ve doğal kaynakların etkin değerlendirilmesi için gerekli uygulamalar ve tüketim alanlarına göre analizler sunulmuştur. Ayrıca, enerji verimliliğini arttırmaya yönelik potansiyel ArcGIS (Geographic Information Systems) uygulamalarından örnekler verilmiştir.

Türkiye‘nin bu konularda uluslararası sistemdeki konumunu belirlemek açısından, çalışma Türkiye‘yi hem OECD ülkeleri, hem de gelişmekte olan G20 ülkeleriyle karşılaştırmaktadır. Ayrıca, enerji verimliliği konusunda çok başarılı olan Japonya, İsviçre, Almanya ve Danimarka örnekleri ve enerji verimliliğine giderek daha çok önem veren ABD örnekleri detaylı olarak incelenmiştir. Rapor ayrıca dünyada ve Türkiye‘de bulunan önemli enerji merkezlerini ve odaklandıkları faaliyetleri de ele almaktadır.

Çalışmanın son iki bölümünde detaylı bir şekilde sunulan üretici, tüketici ve iletim odaklı tedbirlerin ivedilikle uygulanmasının teşvik edilmesi ve Ulusal Enerji Verimliliği Stratejisi oluşturmaya yönelik sonuç ve önerilerin kararlı ve tutarlı bir şekilde hayata geçirilmesi Türkiye‘de Enerji Verimliliği konusuna yönelik atılmaya başlanmış olan son derece olumlu adımların geliştirilip, daha da ileri götürülmesini sağlayacaktır. Türkiye‘nin ulusal enerji ve enerji verimliliği politikalarını daha iyi anlamak ve en etkin biçimde şekillendirmek, Türkiye için enerji bağımlılığı ve maliyetlerini düşürmek ve enerji güvenliğini sağlamak açısından hayati önem taşımaktadır.”