“Toplayıcılık ile yenilenebilir kaynakların entegre imkanı artacak”
Toplayıcılık faaliyetine yönelik kanun değişikliği yürürlüğe girdi
Resmî Gazete’nin 28 Aralık 2022 tarihli sayısında yayımlanan torba kanun ile elektrik piyasasında yürütülebilecek faaliyetler arasına toplayıcılık da eklendi.[]
Değişiklik ile düzenlemeye Toplayıcılık faaliyeti başlığı ile eklenen 12/A maddesi şu şekilde oldu;
MADDE 12/A–
(1) Toplayıcı, şebeke kullanıcıları tarafından anlaşma yoluyla yetkilendirilir. Şebeke kullanıcıları, enerji tedarik etmek üzere anlaşmalı oldukları tedarik lisansı sahibi tüzel kişileri toplayıcı olarak yetkilendiremez.
(2) Toplayıcı, anlaşmalı olduğu kullanıcıların tüketim ve/veya üretim programlarını yönetir, söz konusu kullanıcılar adına elektrik enerjisi ve/veya kapasitesinin alınıp satılmasına ilişkin piyasa işlemlerini yürütür ve yan hizmetlere ilişkin tedarik süreçlerine katılabilir.
(3) Toplayıcılık faaliyeti, toplayıcı lisansına veya tedarik lisansına sahip tüzel kişiler tarafından yürütülebilir.
(4) Toplayıcılık faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Kanunun TBMM Plan, Bütçe Komisyonu’nda 15 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen görüşmeler sırasında milletvekillerine konu hakkında bilgilendirmede bulunan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Elektrik Piyasası Daire Başkanı Deniz Daştan toplayıcılık faaliyetinin piyasa işletmecilerinin sistem güvenliği için kullandıkları bir yöntem olduğunu ayrıca bu faaliyet sayesinde elektrik tüketicileri üzerindeki maliyetlerin azaltılmak ile birlikte özellikle küçük ölçekli yenilenebilir enerji santrallerinin sisteme entegrasyon imkanının artacağı değerlendirmelerinde bulundu.
Deniz Daştan mevcut yöntemde TEİAŞ’ın tüketimin çok fazla olduğu saatlerde elektrik üretim şirketlerine üretim artırma talimatı verdiğini, buna karşılık üreticilere bu artıştan dolayı bir bedel ödendiğini ve tarifeye yansıyan bu bedelin nedeni ile bu maliyetin tüm tüketicilere yansıdığına dikkat çekti.
Toplayıcılık faaliyetinde ise bu faaliyeti yürütecek şirketin küçük üreticilerden oluşan 500-600 MW’lık bir portföy oluşturup, bu portföy aracılığı ile böyle bir durumda üretimi artırmak yerine portföyündeki şirketlerin tüketimini azaltmasını sağlayabileceğini söyleyen Deniz Daştan, şirketin bu işlemden kaynaklı elde ettiği geliri de kazan-kazan anlayışı ile portföyündeki şirketler ile paylaşacağını ifade etti.
Bu yöntem sayesinde küçük üreticilerin tüketimlerini elektrik fiyatlarının daha düşük olduğu gece saatlerine kaydırarak da ayrıca bir fayda sağlayacağına dikkat çeken Daştan, iletim sistemine bağlı büyük bir fabrikanın toplayıcılık faaliyeti yürüten bir şirkete ihtiyaç duymadan kendisinin de sisteme entegre olarak bu hizmeti verebileceğini de sözlerine ekledi.
Daştan tüketimlerini geceye kaydırmak böylelikle gelir elde etme imkanı olan tüketicilerin şimdiden kurumu arayarak bilgi almaya çalıştıklarını söylerken, sisteme dahil olmak isteyen tüketicilerin geçmişteki gece ve gündüz dönemlerindeki tüketimlerine bakılarak karar verileceğini böylelikle bu faaliyet alanının elektrik tüketicilerine maliyet artışı olarak dönmesinin engel olunacağını kaydetti.
Deniz Daştan bu uygulamalara yönelik çerçevenin TEİAŞ tarafından hazırlanacak ikincil mevzuat ile belirleneceğini de sözlerine ekledi.
Sistemin doğa koşulları nedeni ile yenilenebilir kaynaklı santrallerde üretimin durduğu saatlerde sistemdeki açığın tüketimin azaltımı sayesinde kapatma imkanı sağlayabildiğini söyleyen Deniz Daştan, Uluslararası Enerji Ajansı çalışmalarında bu sistemi kullanan ülkelerde yenilenebilir kaynakların sisteme bağlanabilirlik oranının %5 oranında artış sağlayabildiğini gösterdiğinin altını çizdi.
[1]