‘Nükleer deliliğinden vazgeçin’

Radikal – Serkan Ocak

Aslen Hint asıllı olan Güney Afrika doğumlu Naidoo, 15 yaşından itibaren insan hakları için mücadele ederken kendisini üç yıl önce Greenpeace’in başında buldu. Gandi ve Mandela’nın izinden gidiyor. Yaptığı eylemler dünya çapında ses getiriyor. Kumi Naidoo’yla ilk kez Danimarka’da ABD Başkanı Obama dahil 102 dünya liderinin katıldığı ‘İklim Zirvesi’nde karşılaştım. Bir yandan basını bilgilendirirken, bir yandan liderlerin izini sürüyor, bir yandan da sivil toplum eylemlerine destek oluyordu.

Türkiye lider olabilir

Kendisiyle bu kez küresel kampanyalardaki deneyimini aktarmak için geldiği Türkiye’de konuştum. Söze Türkiye’nin dünya ve bölge için önemli olduğunu söyleyerek başladı:

“Türkiye çok önemli ve stratejik bir ülke. Özellikle G-20 üyesi olmasıyla birlikte büyük ekonomilerden biri oldu. Türkiye’nin yaptığı bir şey yalnız bölgesel değil, küresel anlamda da etkili olacaktır. Kendini küresel bir ülke olarak konumlandırması bakımından yeşil bir ülke. Hatta kendilerini global çapta gören ülkelerin çok daha az çevresel vizyonları var. Türkiye aslında enerji bağımsızı olmak gibi bir bölge liderliğini elinden kaçırıyor. Yenilenebilir enerji konusunda bölgede lider haline gelebilir. Bunu bölgede ilk kullanan ülke olabilir. Tüm ülkeler için çözüm yenilenebilir enerjide. Türkiye’nin inanılmaz bir yenilenebilir enerji potansiyeli var. Bunu yaparsa geleceğini garanti altına alır. Yeni istihdamlar da sağlar. Yeşil ekonomi için önemli bir adım olur. Türkiye, gücünü insanlar ve onların geleceği için kullanmalı.”

Naidoo’nun Mersin’de yapılmak istenen nükleer santrala ilişkin ise eleştirileri var:  “Akkuyu deprem bölgesinde. Türkiye’nin oraya verdiği lisans yeniden gözden geçirilmeli. Çünkü burada bir fay hattı var. Özellikle Türkiye sahillerinde çok fazla deprem olmakta. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun durumu da tartışmalı. Ayrıca Mersin’e nükleer santral yapacak olan şirketin sicili de temiz değil. Economist dergisinin son sayısının kapağı nükleer enerjinin yanlışlıkları üzerine. Greenpeace’in duruşu nükleer konusunda çok net. Nükleer, Fukuşima’dan biliyoruz ki pahalı ve tehlikeli bir enerji. Nükleerin iklim değişikliği etkileri de gerçektir.”

Özilhan’la Davos’ta

Sinop Gerze’de kömürlü termik santral kuracak olan Anadolu Grubu’nun CEO’su Tuncay Özilhan ile 28 Ocak’ta Davos’ta bir görüşme yaptığını belirten Kumi Naidoo. bu görüşmenin detaylarıyla ilgili de şunları aktardı:

“Özilhan’a neden kömür gibi topluma zarar veren bir teknolojiye yatırım yapmak istediklerini sordum? Tek söylediği ‘bunun daha az zararlı bir kömür olduğuydu.’ Temiz kömür diye bir şey yok. ‘Eğer biz yapmazsak başka birileri yapacak’ dedi. Karşılıklı konuşmanın zemini açısından önemliydi. Daha detaylı konuşmak üzere söz aldık. Son derece seviyeli bir toplantı yaptık. Enerji devriminin öncüsü bir şirketler topluluğu haline gelebilir. Bunun da farkına vardı.”

Naidoo, Gerze halkının yerel direnişinden de etkilenip ilham aldıklarını söyledi: “Türkiye’deki mücadele kazanılırsa bu küresel ölçekte örnek olacak.”

İkinci gezegen gerekli 

Naidoo çevre sorunlarından bahsederken denizlerdeki tehlikeye de şöyle dikkat çekti:

“Balık stokları hızla azalıyor. Aşırı avcılık balıkları bitiriyor. Bir yandan karbondioksit salıyoruz. Bir yandan da ormanları kesiyoruz. Bunu okyanusların emmesi gerekiyor. Bu da denizlerin ölmesi anlamına geliyor. Okyanuslar öldüğünde bizim için de hayat bitecek. Hâlâ vaktimiz var. WWF raporlarına göre, bize ikinci gezegen gerekli. Ancak bunun için B planımız yok.”

Naidoo, Türkiye’de resmi bir görüşme yapmazken Radikal’in “Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la görüşme şansınız olsaydı ona neler söylerdiniz?” sorusuna, ilk olarak, “Nükleer yapma deliliğinden vazgeçin derdim” yanıtını verdi:

“Daha sonra şöyle derdim: Kömür başta olmak üzere, petrol, gaz gibi yatırımları durdurun. Bölgesel lider konumuna gelin. Türkiye bunu yaparsa, bölgedeki insanlar için uç seviyelerde bir hareket yapmış olur. Yeşil bir ekonomide istihdam yaratın. Bu yapılırsa bölgede ve dünyada barış ve işbirliği yaratırsınız.”

SÜRGÜNDE BİR AKTİVİST 

Türkiye ziyaretinde Radikal muhabiri Serkan Ocak’a konuşan Kumi Naidoo, 15 yaşından beri insan hakları savaşçısı. Güney Afrika’daki ırkçı rejimle mücadele ederken defalarca tutuklandı. ‘Eğitimde eşitlik’ eylemleri nedeniyle sürgün edildi. Ancak bu yeni bir kariyerin başlangıcı oldu. Oxford’a giderek siyaset sosyolojisi doktorası yaptı. 1990’da Mandela’nın serbest bırakılmasıyla ülkesine döndü. Yoksulluğa karşı Küresel Eylem Çağrısı hareketini kurdu. 2009’dan bu yana Greenpeace Uluslararası Genel Direktörü. Naidoo geçen yıl Grönland açıklarında petrol arama platformuna tırmanma eyleminde gözaltına alınmıştı