Neden Enerji Verimliliği?

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası olarak Enerji Verimliliği (EV) konusunu çok önemsiyoruz ve Türkiye için öncelikli bir konu olduğunu, bu alanda yapılacak olumlu gelişmelerin Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınmasına, enerji arzı güvenliğine, çevre ve iklim değişikliği ile mücadele planlarında başarılı sonuçlara ulaşmasında en etkin eylemlerinden biri olarak değerlendiriyoruz.

EV konusu sadece Türkiye için değil aynı zamanda TSKB olarak bizim içinde yeni bir konu ve yeni bir alan. Son iki yıldır bu konuyu teknik boyutlarıyla öğrenmeye çalışıyoruz, Dünyadaki uygulamaları takip ediyoruz. İki yıl önce EV yatırımı tanımlarını öğrenmeye başladığımız bu süreçte, bugün 13 endüstriyel boyutta EV projesini finanse etmiş durumdayız. Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki; “EV yatırımları sofistike ve çok yönlü ve gerçekten çok ciddi ve detaylı ön araştırma, etüt ve analiz gerektiriyor.

Bu mecrada da EV konusundaki tecrübe ve pratiklerimizi sizlerle paylaşmak istiyoruz. İlk yazımızda, konunun neden önemli olduğu ve gelinen noktaya kısaca değinerek kendimizden bir örnek vermek istiyoruz.

Neden EV çok önemli ve öncelikli bir konu?

Türkiye hızla büyüyen ve enerjiye olan talebin hızla arttığı bir ülke, son yıllarda bu talep ortalama %7-8 büyüyor ve önümüzdeki yıllarda bu seviye korunacak görünüyor. Artan bu talep yeni üretimlerle ve/veya kayıp enerjilerinin devreye girmesiyle dengelenmelidir.

Kar marjı ve rekabet üstünlüğünün sınırların olmadığı dünyada korunabilmesi için; Türk Sanayiinin orta ve uzun dönemli sürdürülebilir bir şekilde büyüyebilmesi için verimsiz enerji kullanımını terk etmesi gerekmektedir. Bu konu sadece özel sektör için değil aynı zamanda kamu harcamaları içinde de ek maliyet oluşturmaktadır. Rekabetin altın kuralı “aynı kalitedeki ürün ve hizmetin daha ucuza yapılmasıyla” oluşmaktadır. Rahatlıkla söyleyebiliriz ki; endüstride ve hizmet sektöründe basit önlem ve kontrol parametrelerle enerji tasarrufu sağlamak kolaylıkla mümkün. Üretim detayına girilerek, modernizasyon ve iyileştirmelerle bu oranın çok üstüne de ulaşmak mümkün.

Türk ekonomisinin enerji yoğunluğu, gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında yüksek olduğunu görüyoruz. IEA’nın 2010 yılı istatistiklerine* göre 2000 USD GSYH yaratabilmek için Almanya’nın 0,16 toe veya Japonya’nın 0,10 toe enerji harcadığı durumda Türkiye’de bu oran 0,26 toe. Tüm bu rakamların istatistik olduğunu ve referanslarının aynı bazda olup olmadığını bilmemekle beraber Türkiye için bir mertebe göstermesi açısından anlamlı buluyoruz. Buradan da çok net görüldüğü üzere aynı birim malı ve hizmeti üretmek için daha gereğinden fazla enerji tüketiyoruz ve daha yüksek maliyete katlanıyoruz.

İklim Değişikliği ile mücadele açısından da EV önemli bir alan. Türkiye genelinde baktığımızda, 1990-2007 yılları arasında Türkiye toplam sera gazı emisyonu % 119 artarken %77 ile enerji en büyük payı oluşturmaktadır. Sera gazı salımını azaltmanın birincil çözümü enerji tüketimini azaltmaktır. Türkiye’nin 2012 ye kadar sera gazı azaltma yükümlülüğü olmamakla beraber, 2012-2020 arasında da hiç bir yükümlülük almadan ilerlemesi çok olası görünmüyor. Sektörel bazda emisyon indirimi geldiğinde bundan en çok etkilenecekler enerji yoğunluğu yüksek olan çimento, demir-çelik, petro-kimya gibi ağır sanayi kolları olacaktır.

EV yatırımı konusunda gelişmelerin çok hızlı olmadığını görüyoruz. Bu konudaki saptamalarımız;

» Sektörel bazda güvenilir enerji tüketim verilerinin olmaması, referans noktasını bilmeden azaltma yapmak mümkün değildir,

» Son ekonomik krizle üretim miktarlarının düşmesi ve enerji harcamalarının ihmal edilmesi,

» Krize paralel, modernizasyon ve iyileştirmeye yönelik (akabinde EV de sağlayacak) yatırımların ötelenmesi,

» Konunun şirketlerin kurumsal ajandalarında gereken öneme sahip olmaması,

» Türkiye’de kurumların sera gazı salımlarını azaltmaları yönünde oluşmuş sağlam politika ve iş planları konularındaki yetersizliği olarak sıralayabiliriz.

ÖRNEK: TSKB ENERJİ VERİMLİLİĞİ PROJESİ

“ÖLÇMEDİĞİNİZ MİKTARI AZALTAMAZSINIZ”: Bu cümle TSKB olarak bizim enerji verimliliği manifestomuzda diyebiliriz.

Biz Bankada elektrik, doğal gaz, su, kağıt, yakıt gibi ofis kaynaklı enerji ve temel tüketimleri 2006 yılından beri ölçüyoruz. 2006-2008 yılı rakamlarına baktığımızda kendi

içinde tutarlı bir dağılım olduğunu görüyorduk.

2008 yılında bankada “karbon nötr” projesine başladığımızda, enerji tüketimlerimizi azaltmamız gerçeğiyle karşı karşıya geldik. İlk yaklaşımımız “zaten çok kontrollü tüketim rakamlarına sahiptik ve ilk kanı ancak %1- 2 gibi azaltılabilir” şeklinde oldu. Karbon nötr yaklaşımının arkasında “mevcut karbon ayak izinizi nasıl azaltacağınıza dair inandırıcı bir plan yapmanız ve bunu başarıyla uygulamanız” bulunmaktadır.

2008 yılında TSKB karbon ayak izinin dağılımına baktığımızda; %74 elektrik tüketimi; ısı kullanımı, %5 ulaşım (araba-otobüs), %5 iş seyahati (uçak) ve %2 kağıt tüketiminden oluşuyordu. Görüldüğü üzere, karbon ayak izini azaltmak için başta enerji ve elektrik tüketimini azaltmamız şarttı. Danışmanlarımızla tasarruf alanlarını konuştuk, hangi konularda iyileştirmeler yapabileceğimizi etüt ettik ve 2009-2010 arasındaki iki yıl için ancak %7 elektrik tasarrufu yapabileceğiz yaklaşımıyla aşağıdaki hedefler doğrultusunda projeyi uygulamaya aldık.

Hedeflerimiz ve 2009 yılı sonuçları özetlenmektedir:

TSKB KARBON EMİSYONU AZALTIM STRATEJİSİ HEDEF (2009&2010) 2009 YILI SONUCU

CO2 emisyonu %5 azaltma(iki yılda) %46 azalma

Elektrik %7 azaltma(iki yılda) %9,15

Doğal gaz hedef koyulmadı

Yenilenebilir enerji kullanımı mümkün olursa Haziran 2009’dan itibaren devrede

Uygulamaya geçtiğimizde çok basit yatırımlarla ve düzenlemelerle sadece bir yılda %9,15 lik tasarrufun mümkün olduğuna şahit olduk. Yapılan yatırımların maliyeti ise sağlanan bir yıllık tasarruftan daha az olduğunu rahatlıkla ifade edebilirim. Alınan önlemler ve yapılan yatırımlar hiçbir sofistike yönü olmayan uygulamaya dayalı ancak düzenli takip ve izleme ile desteklenen temel iş kalemlerinden oluşuyordu, bunlardan başlıcaları:

» Ofislerde fotoselli aydınlatmanın yaygınlaştırılması,

» Sistemlerin bakımları ve temizliklerini daha fazla önem verilmesi,

» Aydınlatma sisteminde ihtiyaç dışı armatürler devre dışı bırakılması,

» Mesai saatleri dışında aydınlatma sistemlerini otomatik olarak devre dışı bırakan sistem devreye alınması,

» Havalandırma sitemi mesai saati bitimine bir saat kala kapatılmaya başlanması,

» Asansörlerin kullanımında optimizasyona gidilmesi.

Böylece bir yılın sonunda elektrik tüketimimiz 1.431.154 kWh dan 1.300.219 kWh’a düşerken karbon ayak izimiz de 1249 ton CO2e dan 670 ton CO2e’ye inmiştir. Karbon ayak izimizin %46 oranında azalmasında enerji tasarrufunun yanı sıra yenilenebilir enerji kullanımına başlamamızın da büyük katkısı bulunmaktadır.

EV sadece Türkiye için değil gelişmekte olan tüm ülkeler için önümüzdeki yıllarda en önemli ajanda kalemi olmaya devam edecektir. Ülkemizdeki bu konudaki gelişmeleri yakından ve memnuniyetle takip ediyoruz. TSKB olarak yenilenebilir enerji finansmanının yanı sıra EV yatırımlarının da finansmanı konusunda aksiyon almak, EV finansmanına başladığımız 2009 yılından itibaren öncelikli konudur. Bu konudaki tecrübelerimizi ve saptamalarımız sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.

* http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2010/key_stats_2010.pdf