JESDER: YEKDEM düzenlemesi hayal kırıklığı yarattı
Mekanizmadaki eskalasyon’un karışık olmasın yabancı fonların girişini
Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) yeni YEKDEM düzenlemesi hakkında basın açıklaması yayınladı.
JESDER Yönetim Kurulu Başkanı Ufuk Şentürk imzalı olarak yayınlanan açıklamada Cumhurbaşkanı Kararı ile açıklanan yeni alım fiyatının sektörün beklentisi olan kilovat-saat başına 10 Dolar-sent seviyesinin %30 altında olmasının, yerli aksam desteğinin ise %25’ten %14 seviyesine inmesinin sektörde hayal kırıklığı yarattığı ifade edildi.
Şentürk açıklamasında jeotermal enerji yatırımlarında başlangıçta 1.500-2.000 metre olan sondaj kuyuları derinliklerinin 4.000 metrelere ulaştığı, keşif yapılan sahalardaki yatırımların nihayete yaklaştığı bilgisini paylaşırken, yeni saha keşifleri ile arama ve kaynağa erişme risklerinin de arttığını kaydetti.
Paris Anlaşması ve akabinde Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı doğrultusunda YEKDEM fiyatlarının açıklanması ile Türkiye’ye yabancı fonların gelmesinin beklendiğini ifade edilen açıklamada düzenlemedeki eskalasyon mekanizmasının yabancı fonların yatırım yapabileceği diğer ülkelerdeki mekanizmalar ile kıyaslandığında daha karmaşık bir yapıda olmasının olumsuzluğuna da vurgu yapıldı.
Zira TEFE ve TÜFE’ye endekslemek yabancı yatırımcıyı düşündürecektir. Bu eskalasyon sepetinin uluslararası finans sektörünün yakından takip ettiği döviz kurlarına endeksli olmasının finansal açıdan daha anlaşılır olacağını düşünüyoruz. Sektörel yatırım sürdürülebilirliği açısından ise santral aksam üreticilerinin de fiyat ve maliyetlerini tekrar gözden geçirmesi ve mevcut sisteme fiyat mekanizması olarak entegre olması gerekmektedir.Tüm bunlar göz önüne alındığında ülkemizde yenilenebilir enerji ve jeotermal elektrik santral yatırımlarına devam eden Türk yatırımcısının, eski hızıyla değil daha yavaş hareket edebileceği kanaatindeyiz. Bu sebeple, Geçtiğimiz 10 yılda jeotermal sektörü olarak ulaştığımız 1650 MWe kurulu güç ve bir sonraki 10 yıl için hedeflediğimiz 5000 MWe potansiyeline ulaşamayacağımızı düşünüyoruz.
Şimdiye kadar eski YEKDEM şartları ile dünya literatürüne geçen JES yatırımlarındaki büyüme hızları ile elde ettiğimiz alt yapı, know-how, multidisipliner kültürün, ülkemize katkı sağlaması için sürdürülebilir bir finansal yapı beklentimiz hala devam etmektedir.
YEKDEM düzenlemesine ek olarak, iç tüketimimizi karşılamak üzere yapılması planlanan hibrit santrallerin, mevcut hibrit santraller mevzuatı çerçevesinde yapılması olanaksızdır bu sebeple mevzuatın sektör sorunları çerçevesinde yeniden ele alınması gerekmektedir.
Yerli Aksamın Destekleme Mekanizması çerçevesinde ise sera, şehir ısıtması, meyve/sebze ve kurutma tesisleri gibi ikincil yatırımların desteklenmesi elzemdir.
Ayrıca işleyiş ve maliyet ile enerjideki önemi göz önüne alındığında, petrol aramalarından hiçbir farkı olmayan jeotermal kaynak aramalarında kullanılan akaryakıta ve bu akaryakıt için sağlanan KDV ve ÖTV istisnasının jeotermal sondajlar için de sağlanması artık önem arz etmektedir.
