Eğitim Kurumları Nasıl Daha Az Enerji Harcar

Geçen yazımda, evlerde kullanılan enerjide ciddi bir tasarruf sağlayan ev enerji denetimi üzerinde durmuştum. Bu yazımda, enerji verimliliğine devam ederek, aynı zamanda eğitim ve öğretim yılı başlangıcı olması münasebetiyle de okullarda kullanılan enerjinin azaltılması için Ankara il Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından uygulanan ve örnek alınması gereken önerileri olan bir projeye yer vereceğim.

Bu projenin adı, “Okullarda Enerji Verimliliği”dir. Amacı enerji kullanımının azaltılması, bu yolla da enerji harcamasının çevre ve ekonomi üzerindeki olumsuz etkisinin asgariye indirilmesidir.

Sonuçlar ve uygulama araçları projenin basit, uygulanabilir ve faydalı olduğunu gösteriyor.

İlgili proje kapsamında, konunun önemine dikkat çekmek için bazı istatistikler kullanılmış. 2008 yılında kullanılan doğal gazın 19.961.347 m³, bunun için yapılan harcamanın ise 16.567.918 TL olduğunun altı çizilmiş. Bu tüketim karşılığında salınan CO2 ise 48.000 ton. Bu proje ile kullanılan bu doğal gaz miktarının azaltılması; hem doğal gaza daha az ücret ödenmesi hem de doğaya daha az karbondioksit salımı sağlanmış.

Yine bu istatistikî verilere göre, Ankara’da, 2009 yılında okul ve eğitim kurumlarında mali karşılığı 9.978.949 TL olan 35.639.105 KWH elektrik enerjisi tüketilmiş.

Görülüyor ki, 2008 ve 2009 verileri olmasına rağmen, projenin uygulandığı okul ve diğer eğitim kurumlarında harcanan enerjinin boyutu küçümsenmeyecek kadar büyük.

Kullanım miktarı verilen bu enerjide, tasarruf sağlanması için hangi araçlar kullanılmış?

Bu araçlardan biri aydınlatma için sensor kullanımı ve klasik ampullerin tasarruflu ampullerle değiştirilmesi.

100 waatlık klasik bir şeffaf ampul ile 20 waatlık tasarruflu bir ampulün aydınlatma etkisi aynı. Klasik, standart bir lambanın ömrü 750-900 saatken, tasarruflu ampulün ömrü ise 10.000 saat.

Tablo 1, tasarruflu ampulün faydalarını toplu olarak veriyor:

Tablo 1

Aydınlatma armatürleri temizlenirse, bu temizlik aydınlatmada yüzde 30’lara varan bir artış sağlar.

Enerji verimliliği sağlanmasının başka bir yolu da elektrikli araç ve gereçlerin kullanma alışkanlıkları ve bu cihazların özellikleri ile ilgili.

Vasat güçteki bir elektrikli ısıtıcı, 100 waatlık bir lambanın 10 saatte kullanacağı elektriğe eşdeğer bir elektriği yarım saatte harcar.

Televizyon, bilgisayar, fotokopi makinesi, yazıcı…vb makinelerin “stand by” konumunda iken harcadığı enerji, bu cihazların normal kullanımında harcadığı enerjinin yüzde beş (5)’i kadar. Bazı yazıcılarda bu oranın yüzde 30-40’a kadar çıkabilir.

Orta büyüklükteki bir fotokopi makinesinin “stand by” konumunda iken harcadığı elektrik, 100 waatlık bir lambanın tükettiği elektriğe eşit. Benzer şekilde, 16 saat “stand by”da tutulan bir fotokopi makinesinin harcadığı enerji miktarı, bu makinenin 1.500 sayfalık fotokopi çekiminde kullandığı enerji miktarı ile aynı.

Isıtma boruları ve ısıtmada kullanılan ekipman yalıtımları eksiksiz yapılmalı. Bu amaçla bozulmuş boru yalıtımları onarılmalı, dış ortama olan açıklıklar, dışarıya ısı veya soğuk hava transfer ettiği için kapatılmalı.

Öğrenci giriş çıkışlarının yapıldığı yerlerde, ısı yalıtımı yapılmalı yâda çift kapı kullanılmalı.

Oda sıcaklıkları uygun değerde tutulmalı. Çünkü oda ısısının bir (1) derece arttırılması için yaklaşık olarak yüzde altı (6) oranında daha fazla enerji harcaması gerekmekte.
Tasarrufun bir diğer önemli kalemi de su.

Ankara okullarında, 2009 yılında 683.000 metreküp su tüketilmiş, bunun o günkü fiyatlarla parasal değeri 4.917.600 TL.

Su tasarrufu için, bozulan ve su akıtan musluklar onarılmalı, su sızıntıları önlenmeli. Eski musluklar yerine perlatörlü musluk kullanılmalı. Bu şekilde yüzde 25 su tasarrufu sağlanabilir.

Çevirmeli musluklar, aç-kapa, basmalı veya fotoselli musluklarla değiştirilmeli. Fotoselli musluklara geçilmesi durumunda, yüzde 55 oranında su tasarrufu sağlanması söz konusu.

Bu önlemler yanında, pencerelere “açık bırakmayın” lambalara “işin bitince söndür”, “gereksiz ise söndür” , musluklara “suyu boşa akıtmayın” gibi öğrenci, öğretmen ve diğer personelde farkındalık yaratan yazıların asılması da faydalı.

Bu çalışmalar sonunda, elde edilen enerji tasarrufunu Tablo 2 yardımı ile görebiliriz:

Tablo 2

Bu basit önlemlerle, elde edilen enerji verimliğinin boyutlarını Tablo 2 veriyor. Stratejik belgelerde, konuşmalarda afilli, karizmatik kelimeler kullanılması yanında bu somut adımların atılmasının sonuçları ortada. Bu nedenle, günlük yaşamımızda; ofislerimizde, evlerimizde, araçlarımızda, okullarımızda daha çok dikkatli olmalı, “küçük önlemlerin”, önemli sonuçları olacağını unutmamalıyız.

Not: Beni projeden haberdar eden Yakup Hilmi Yılmaz’a teşekkür ederim.