Dünya için en iyimser senaryo bile korkutucu

Birleşmiş Milletler Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Birinci Çalışma Grubu, “İklim Değişikliği 2021: Fiziksel Bilim Temeli” başlıklı Altıncı Değerlendirme Raporu’nun ilk bölümünü yayınladı.^[1]

Panelin 2022 yılında tamamlayacağı 3.949 sayfalık çalışmada küresel ısınmanın hız kazandığı ve sanayileşme öncesine göre 1,5 derecelik küresel ısınma seviyesine, önceki projeksiyonlardan çok daha erken olarak 2030’lu yılların başında ulaşılabileceği öngörülüyor.

Bununla birlikte çalışmada küresel ısınmanın insan kaynaklı olduğu çok dah güçlü şekilde altı çizildi.

Panelin 2013 yılında yayınladığı Beşinci Değerlendirme Raporunda küresel ısınmanın insan kaynaklı olduğunun “açık olduğu” ifade edilirken, son çalışmada ise bunun “tartışmasız” olduğu vurgulandı.

Küresel sıcaklık artışını 1,5 derece sınırında tutmanın halen mümkün olduğu ifade edilen çalışmada bunun ancak çok acil, hızlı ve büyük ölçekli emisyon azaltımı sağlayacak bir dönüşümle mümkün olabileceğinin altı kaydediliyor.

Çalışmaya göre bu dönüşüm gerçekleşmediği takdirde ise küresel ısınmada kısa süre içinde 2 derece sınırı da aşılabilecek.

Raporda sera gazı emisyon seviyelerinin küresel ısınmaya etkisine dair beş ayrı senaryo yer alıyor. Bu senaryoların tamamında da 1,5 derecelik artış 2020-2040 döneminde aşılacağı öngörülüyor.

Sera gazı emisyonlarının çok hızlı ve ani şekilde düşürülebildiği, en iyimser senaryo olan SSP1-1.9 senaryosuna göre küresel ortalama sıcaklıklar gelecek 60 yıl boyunca yükselmeye devam edecek ve ancak 2081-2100 döneminde 1,4 dereceye gerileyebilecek.

Emisyonların çok hızlı yükseldiği SSP5-8.5 senaryosuna göre ise 2021-2040 dönemindeki artış 1,6 dereceye, 2081-2100 döneminde ise 4,4 dereceye ulaşacak.

Rapora göre insan kaynaklı karbon emisyonlarının tutulması gibi muhtemel yeni teknolojilerin geliştirilmesi ile kalıcı ve sürekli şekilde negatif emisyon yaşanması halinde dahi atmosferde biriken gazların yarattığı aşırı iklim olayları, deniz seviyesinin yükselmesi gibi olaylar on yıllar boyunca devam edecek.

Dünyanın tüm bölgelerinde sıcak hava dalgaları, aşırı yağışlar, ekolojik ve tarımsal kuraklık gibi aşırı hava olayları yaşanmaya devam edecek ve sıcaklıklardaki her 0,5 derecelik artışta bu olayların sayısı ve şiddeti farkedilebilir şekilde katlanarak artacak.

Deniz seviyesindeki yükselme de hiçbir senaryoda durdurulamayacak, en düşük emisyon senaryosunda da 2100 yılına kadar 0,28 ila 0,55 metre arasında, en yüksek emisyon senaryosunda ise 0,98 ila 1,88 metre arasında olabilecek.

Küresel ısınmaya dair tüm senaryolarda da arktik bölgesindeki buzların tamamı 2050 yılına kadar en azından bir kez eylül ayında erimiş olacak.

[1] AR6 Climate Change 2021: The Physical Science Basis