Atık yönetimi için 2,8 milyar Avro ek yatırıma gerek var
Türkiye’nin atık işleme kapasitesinin dört kattan fazla artması gerekiyor
Türkiye’nin atık yönetimi alanında 2025-2035 yıllları arasında atacağı adımları içeren Ulusal Atık Yönetimi Stratejisi ve Planı (2025-2035) belgesi yayımlandı.[1] [2]
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan çalışma atık yönetimine ilişkin mevcut durumu, yönetim sisteminde iyileştirilmesi veya geliştirilmesi gereken hususları, atık tahminlerini, 2035 yılına kadar yapılması planlanan yatırımları içeriyor.
Çalışmaya göre planın hazırlanma aşamasında, mevcut durum tespiti yapmak üzere, 30 büyükşehir ile 5 il belediyesinde saha incelemesi yapılmış. Ayrıca 81 ilin tamamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği il Müdürlükleri ve yerel yönetimleri ile elektronik anket uygulaması ile belediyelerin idari yapılarından, atığın toplanmasından taşınmasına, geri kazanımından bertarafına kadar tüm süreçleri kapsayan bilgiler toplanmış.
Yapılan değerlendirmeler ile belirlenen temel hedefler de şu şekilde belirlenmiş durumda;
-
Türkiye’nin yeşil kalkınma alanındaki vizyonuna katkı sağlamada ve 2053 iklim nötr hedefine ulaşmasında döngüsel ekonomiye geçişin sağlanmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi,
-
2028 yılı sonuna kadar atık oluşumunun önlenmesi ve oluşan atık miktarının döngüsel ekonomı hiyerarşisine göre kademeli olarak azaltılmasına yönelik çalışmalara başlanılması, 2028 yılı sonuna kadar düzensiz döküm sahalarına atık kabulünün sonlandırılması,
-
2031 yılından itibaren, ambalaj atıklarının %70 oranında kaynağında ayrı toplanmasının sağlanması,
-
2035 yılında belediye atığının en az %60’ının geri kazanılarak en fazla %40’ının düzenli depolama sahalarında bertaraf edilmesi, 2025 yılından itibaren tek kullanımlık plastikler için mevzuat düzenlenmesi çalışmalarına başlanılması,
-
2032 yılına kadar tek kullanımlık plastiklerin kullanımına kısıtlama getirilmesi,
-
2035 yılına kadar döngüsel ekonomi prensipleri ve sera gazı emisyon azaltımı dikkate alınarak atık yönetiminde ekonomik araçların geliştirilmesi,
-
2035 yılı sonrası için tek kullanımlık plastiklerin kullanımının ürün bazlı kısıtlanması/yasaklanması çalışmalarının genişletilmesi.
Çalışmaya göre düzenli depolama yöntemi ile bertaraf edilecek belediye atığı miktarının 2035 yılında, ger kazanılan miktar hariç olmak üzere yıllık 17 milyon tona ulaşılacağının öngörüldüğü çalışmada bu atığın işlenmesi için ciddi ek yatırım talebine ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekildi.
Halihazırda Türkiye’deki atık işleme tesislerinin toplam kapasitesi 6,1 milyon ton/yıl olduğu belirtilen çalışmaya göre bu rakamın 2035 yılına kadar 19,2 milyon ton/yıl artış ile 25,3 milyon ton/yıI seviyesine ulaşması gerekiyor.
Planlanan yeni tesisler için de 2,8 milyar Avroluk ek yatırım gerekiyor. Bu yatırım ihtiyacının 1,4 milyar Avroluk bölümünü de tek başına yakma tesisleri oluşturuyor.
[1]
[2]