Afşin – Elbistan C için yabancı yatırımcı görüşmeleri ileri aşamaya geçti
Türkiye Varlık Fonu Genel Müdürü Zafer Sönmez projede büyük yatırımcı olmayı planladıklarını söyledi
Türkiye Varlık Fonu Genel Müdürü Zafer Sönmez Afşin – Elbistan C kömürlü termik santrali projesi yatırımı için yabancı yatırımcılar ile görüşmelerde ilerlendiğini açıkladı.
Sönmez konuşmasının ilgili bölümünde şunları kaydetti;
Türkiye’nin 3’üncü büyük ovası olan Afşin -Elbistan ve yerin altında çok önemli bir linyit yatağı var. Bugün Türkiye oradaki kömürü çevre standartlarına uygun bir şekilde, filtrasyonu olan bir şekilde enerjiye döndürmek zorunda. Neden, bakalım: 2001 yılında 28 bin megavat kurulu gücü olan Türkiye, çok büyük bir başarıyla 91 bin megavata çıkarmış durumda enerji kapasitesini; müthiş bir yatırım. Yani 2004 ile 2019 arasına baktığımızda, maalesef yerli kömürden olan elektrik üretimi yüzde 16’larda kalmış durumda. Yani biz enerjimizi nasıl kullanıyoruz? Tabii, yenilenebilir enerjiyi, rüzgârı, güneşi, hidroyu vesaireyi çok artırdık ama bir de, doğal gazı artırdık ve ithal kömürü artırdık. Bugün itibarıyla, bir dengelenme yapmak zorundayız. Yerli kömürden enerji üretimini Türkiye artırmak zorunda ve cari açığı kapatmak zorunda. Bugün, Türkiye Varlık Fonu, Afşin-Elbistan C segmentini aktive etmek için – kabaca 2,5-3 milyar dolarlık bir yatırımdır bu. Bugün fiilî olarak çalışıyor “data room”da yabancı yatırımcılarla bilgi paylaşımındayız. Burada büyük yatırımcı olarak Varlık Fonu olacak, yatırımcıların da küçük yatırımcı olmasını ve finansmanı ve ilgili malzemeyi de getirmesini istiyoruz. Bu ilk üç konu Türkiye’nin cari açığına dönük yatırımlarımızdır. Bunlar 2023 vizyonu itibarıyla ilgili bölgelerde istihdam yaratacaktır, ilgili bölgelerde kaliteli yatırım olacaktır, bankaların kredi talebini artıracak ve Türkiye’nin ihtiyacı olan yatırımlardır.
“5 milyar dolarlık kredi garantisi için mutabakat metni imzalandı”
Zafer Sönmez ayrıca pandemi döneminde Çin’in İhracat Kredi Sigorta Şirketi Sinosure’la, Türkiye’de gerçekleştirilecek enerji, maden ve petrokimya projelerinde kullanılmak üzere 5 milyar Dolarlık kredi sigortası kullanabilmek üzere bir Mutabakat Metni imzaladıklarını, geliştirilecek projeleri finanse edecek şirket ve bankaların garanti sigortalarının bu sözleşme kapsamında sağlanabileceğini kaydetti.
Bununla birlikte Sönmez 31 Aralık 2019 itibari ile Türkiye Varlık Fonu’nun toplam aktifleri 1,2 trilyon TL, öz kaynakları 207 milyar TL, toplam satışları 139-140 milyar TL, net karı 17,1 milyar TL olan bir holding olduğunu da sözlerine ekledi.
Santral 1,8 GW gücünde olacak
Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü tarafından Kahramanmaraş, Afşin’de gerçekleştirilecek olan “Afşin C Termik Santralı ile Açık Kömür İşletmesi ve Düzenli Depolama Alanı Projesi” kapsamında her biri 600 MW gücündeki üç üniteden oluşan 1.800 MW kurulu güce sahip olacak. Santralde yıllık 11.380 Gigavat-saat elektrik üretimi gerçekleştirilmesi hedefleniyor.
Projenin Nihai ÇED raporuna göre[2] santralin Elektrik Üretim A.Ş. öz kaynakları ile hayata geçirilmesi planlanıyordu.
Bununla birlikte bölge halkının %71’i termik santrallerin yapılmasının herhangi bir faydası olmayacağını, %29’u ise iş imkanı sağlaması nedeni ile faydalı olacağını düşünüyor.
Termik santrallerin insan sağlığına zarar vereceğini düşünenlerin oranı ise %74.
Raporda termik santrallerin bölgedeki tarımsal alanlara zarar verdiği ve bölge halkını göçe zorladığı da şu şekilde ifade ediliyor;
Bölgede faaliyete geçirilen termik santraller ve depolama sahaları, oldukça fazla sayıda tarımsal alan kaybına yol açmaktadır ve bu durum bölge halkının gittikçe artan tepkisine neden olmaktadır. Tarım ve mera alanlarının azalması, geçim kaynağı bu arazilere bağlı olan kesimi işsizlikle karşı karşıya bırakmakta ve iş arayışı nedeniyle dışarıya yönelen sayısı her geçen gün artmaktadır. Termik santrallerdeki istihdam olanaklarının bölgeye katkıları olsa da, yalnızca ekonomik olmayan, çevresel kirliliğe de bağlı sebeplerden dolayı dış göç olgusu devam etmektedir. Pek çok kişi termik santrallerden kaynaklandığı öne sürülen kül ve duman salınımı nedeniyle artık sağlıklı yaşam standartlarının düştüğünü, nefes alıp vermede bile sıkıntı yaşadığını dile getirmiş, sağlık endişeleri nedeniyle başka bir yere yerleşmeyi düşündüğünü ifade etmiştir.
Erken ölüm vakası 17 bini aştı
Greenpeace Akdeniz geçtiğimiz yılın Mart ayında “Afşinde Kömürlü Termik Santrallerin Bedeli” başlıklı bir vaka çalışması yayınlamıştı.
Çalışmadaki bilgilere göre bölgedeki mevcut Afşin A ve Afşin B kömürlü termik santralleri bugüne kadar PM 2.5 ve NO2 maruziyetine bağlı 17.000 erken ölüme neden olmuş durumda. Afşin B santralinin 2040 yılında ekonomik ömrünü tamamlamasıyla bu rakam 19.600’a çıkacak.
Bölgede planlanan 6 yeni kömürlü termik santral (Afşin C, D, E, G, Akbayır ve Yapalak) ise ekonomik ömürleri boyunca toplam 12.400 erken ölüme neden olabilecek.
Kahramanmaraş’ın hava kirliliği risk seviyesinin çok üstünde
Mevcut santraller ve yeni devreye girecek olan santraller ile birlikte bölgedeki kömürden elektrik üretiminin yol açtığı erken ölüm vakası 32 bine ulaşabilecek.
Çevre Mühendisleri Odası’nın 2019 yılı Hava Kirliliği Raporu’na göre [4] Kahramanmaraş kömüre dayalı elektrik üretimi nedeni ile Türkiye’nin hava kirliliği en yüksek seviyede olan illeri arasında. Bununla birlikte bu şehirdeki istasyonlarda PM 2,5 ölçümü yapılmamakta iken PM 10 değerleri ise Türkiye ortalamasının çok üstünde.
Kahramanmaraş’taki hava kirliliği yılın 216 günü, Elbistan ilçesinin ise yılın 195 günü Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği değerlerin üstünde gerçekleşmişti.
[1] TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 9 Haziran 2020 Birinci Oturum Tutanağı
[3] Afşinde Kömürlü Termik Santrallerin Bedeli
[4] TMMOB Çevre Mühendisleri Odası – Hava Kirliliği Raporu 2019
